De formules die gebruikt worden bij medisch rekenen

Je wilt zo goed mogelijk voor mensen leren zorgen als je aan de opleiding verpleegkunde bent begonnen. Misschien had je niet gedacht dat daar zo veel berekeningen bij komen kijken. Medisch rekenen is één van de vakken die voor veel studenten moeilijk is tijdens de opleiding. Het is echter van groot belang dat je goed leert om de formules van het medisch rekenen te handhaven, omdat dit ervoor zorgt dat je de medicijnen die de behandelend arts voorschrijft, in de juiste hoeveelheden toedient. 

Inhoudsopgave:

Verschillende formules voor verschillende situaties

Er is een hele verzameling formules die je bij het medisch rekenen helpen. Uiteindelijk heb je alle formules nodig om je toets te kunnen halen. In de toets komen verschillende vragen voor, die uiteenlopende situaties beschrijven. De eerste beslissing die je moet nemen is welke formule(s) je moet gebruiken voor een gegeven situatie. Daarom is het belangrijk om te weten waarvoor de verschillende formules dienen. Ook moet je bekend zijn met de verschillende scenario´s die getoetst worden en waarmee je later in de praktijk te maken krijgt. Door deze verschillende onderwerpen goed door te nemen en te begrijpen, leer je wanneer je welke formule moet gebruiken.

Medicijnen bestaan in verschillende soorten en maten. De arts schrijft een bepaalde hoeveelheid van een werkzame stof voor. Als verpleegkundige moet jij vervolgens een manier vinden om met de medicijnen die je tot je beschikking hebt, deze hoeveelheid toe te dienen. De medisch rekenen formules die je gebruikt voor tabletten, zijn anders dan de formules voor drankjes. Er zijn ook speciale formules voor medicatie die geïnhaleerd wordt en voor infusen. Elke formule wordt ingezet voor een specifiek onderdeel. Vaak moet je een combinatie van formules gebruiken om tot de juiste oplossingen te komen.

De juiste hoeveelheid tabletten berekenen

Als de arts specifieke tabletten voorschrijft, dan hoef je deze enkel aan de patiënt te geven. Maar meestal wordt een dosering voorgeschreven op basis van een bepaalde hoeveelheid werkzame stoffen. Jij moet vervolgens de juiste medisch rekenen formule toepassen om deze dosering om te zetten in het aantal tabletten dat per keer gegeven wordt, of de hoeveelheid die je moet oplossen in het infuus. Hiervoor moet je soms weten hoe je microgrammen, milligrammen en grammen in elkaar omrekent. Het totaal aan toegediende tabletten of infuus moet dezelfde hoeveelheid werkzame stof bevatten als in het voorschrift van de dokter staat.

Drankjes en inhalatiemedicatie

Voor drankjes wordt de dosering doorgaans in milliliter gegeven. Je moet dus kijken hoeveel werkzame stof aanwezig is in het medicijn. Deze vermenigvuldig je tot je de juiste hoeveelheid vloeistof hebt bepaald die aan de patiënt gegeven moet worden om de juiste dosering werkzame stof te bereiken. Bij inhalatiemedicatie werkt het ongeveer hetzelfde. Je moet hier nagaan hoeveel werkzame stof de patiënt per inhalatie binnenkrijgt. Aan de hand daarvan bepaal je hoeveel inhalaties er nodig zijn om tot de juiste hoeveelheid geïnhaleerde werkzame stof te komen.

Zuurstof toedienen

Met een medisch rekenen formule die gericht is op zuurstof, kun je berekenen hoeveel druk er nodig is om de juiste hoeveelheid zuurstof per uur toe te dienen. Ook kun je bepalen hoe lang een patiënt met een cilinder kan doen. Om dit te berekenen moet je weten hoeveel zuurstof de patiënt per uur hoort te ontvangen. Dit getal zet je om in de juiste druk op de manometer, zodat je weet dat precies de juiste hoeveelheid zuurstof vrijkomt. Je kunt vervolgens de hoeveelheid zuurstof die de cilinder bevat delen door de hoeveelheid die per uur wordt toegediend, om erachter te komen hoe lang de cilinder mee zal gaan.

De juiste concentratie berekenen met medisch rekenen formules

Het is belangrijk dat medicijnen toegediend worden in de juiste concentraties. Een concentratie geeft aan hoeveel van de werkzame stof zich in de oplossing bevindt. Zo bevat bijvoorbeeld een liter zeewater ongeveer 35 gram zout, maar een neusspray bevat maar 9 gram zout per liter. Als je het zeewater als neusspray wilt gebruiken moet je dus zoet water toevoegen tot het 9 gram zout per liter bevat. Daarvoor moet je zorgen dat de 35 gram zout uit het zeewater zich in 35/9 = 3.89 liter water bevindt. Voor het berekenen van concentraties bestaan drie verschillende formules.

De concentratie wordt aangegeven in procenten. Eén procent kan bijvoorbeeld betekenen dat er 1 gram in 100 milliliter zit, of 10 milligram in 1 milliliter. Vervolgens zijn er drie verschillende formules die gebruikt worden om de benodigde oplossing te berekenen. Er is een formule voor het oplossen van medicijnen waarmee je berekent hoeveel medicijn in hoeveel vloeistof op te lossen. Een andere formule helpt je om te bepalen hoe je de juiste verdunning kunt bereiken en tenslotte is er een formule die je helpt om medicijnen met verschillende eenheden te mengen.

Verschillende infusen werken elk met hun eigen medisch rekenen formules 

Infusen werken op verschillende manieren om de dosering te controleren. Voor iedere variant wordt een eigen medisch rekenen formule toegepast om de juiste instellingen te bepalen. Een volumegestuurd infuus kan heel nauwkeurig kleine hoeveelheden toedienen. Je bereidt de juiste hoeveelheid voor in een spuit, die je vervolgens volledig toedient. Hierbij moet je de doorloopsnelheid vaststellen in milliliters per uur om zeker te weten dat de medicatie snel genoeg wordt opgenomen.

Een druppelgestuurd infuus is wat gecompliceerder. Hierbij moet je zorgen dat de druppelsnelheid goed ingesteld is, zodat de juiste hoeveelheid medicatie gegeven wordt. Bloed bevat 18 druppels per milliliter, terwijl de meeste oplossingen in water 20 druppels per milliliter bevatten. Afhankelijk van de hoeveelheid milliliter medicatie die de patiënt hoort te ontvangen per uur, kun je het aantal druppels berekenen dat per minuut moet worden toegediend.

Oefenen met medisch rekenen formules

Het is belangrijk dat je begrijpt welke formule voor welk onderdeel gebruikt wordt. Daarnaast moet je weten welke formules gebruikt worden in verschillende scenario´s. Daarbij is het belangrijk dat je leert om de stappen in de correcte volgorde uit te voeren. Dit is een behendigheid die je moet oefenen en herhalen om er handigheid in te ontwikkelen. Dit doe je door zo veel mogelijk te oefenen met voorbeelden.

Ook slagen voor je medisch reken examen?