Als je aan de opleiding verpleegkunde bent begonnen kom je niet onder medisch rekenen
uit. Dit vak geeft jou namelijk alle vaardigheden die je nodig hebt om op de juiste manier
medicatie toe te kunnen dienen. Een van de onderdelen die jij terug gaat vinden op de toets
is de perfusor. Een perfusor berekenen is van belang om de juiste dosis binnen te kunnen
krijgen. Wanneer je onderstaande informatie doorleest heb je de eerste handvatten om aan
jouw voorbereiding te kunnen beginnen.
Inhoudsopgave
Wat is een perfusor berekenen?
Hoe kun je een perfusor berekenen?
Hoe bereid je jezelf voor op perfusor berekenen?
Wat is een perfusor berekenen?
Een perfusor, ook wel een spuitpomp genoemd, is een volumegestuurd infuus. Deze zorgt
ervoor dat er kleine doseringen met hoge precisie worden toegediend. Je moet het apparaat
zelf instellen op de juiste doorloopsnelheid, waardoor je de perfusor berekenen moet en aan
de hand van de uitkomst de geschikte stand in moet vullen. Zo is de eerste stand 1 mL per
uur. Je moet hierbij altijd afronden op een decimaal. Indien het lager is dan 0,1 mL per uur,
moet je dit aanvullen met fysiologisch zout.
Een perfusor berekenen is van belang wanneer iemand gedurende een periode aan een
infuus moet. Hierbij worden geen zakken met vloeistof gebruikt, maar juist via een spuit de
exacte hoeveelheden toegediend bij de patiënt. De voorgeschreven dosering moet hierbij
goed in het achterhoofd gehouden worden, waarna de perfusor ingesteld moet worden. Je
hebt hier dus enige kennis voor nodig van het medisch rekenen. Jouw toets zal hierdoor
altijd een deel van de perfusor bevatten, waarbij de toetsen op verschillende niveaus
worden gegeven.
Hoe kun je een perfusor berekenen?
Zoals hierboven beschreven is de stand van een perfusor berekenen van belang om de
patiënt de juiste dosering toe te kunnen dienen. Je kunt een patiënt immers niet meer
voorschrijven dan nodig is, want dit kan weer andere risico’s met zich meebrengen. Je moet
daarom goed weten hoe je de doseringen berekenen moet.
Als eerste is het goed om te weten dat het beter is om de perfusor lager aan te vullen dan de
aanbevolen hoeveelheid. Een spuit van 50 mL kun je daarom het beste aanvullen tot 48 mL.
Een voorbeeld hierval: Wanneer je 150 mg in 24 uur moet toedienen via een spuit van 50
mL, doe je 150 mg in de spuit en vult dit aan tot 48 mL. Daarna zet je de snelheid op 2 mL
per uur. Wanneer je 100 mg in 12 uur gaat toedienen via dezelfde spuit, doe je 100 mg in de
spuit en vult dit aan tot 48 mL. Daarna zet je de stand op 4 mL per uur.
Dit kan in eerste instantie vreemd klinken, maar het zorgt ervoor dat de doseringen op de
juiste manier worden toegediend. Het is immers eenvoudiger om vanuit deelbare getallen te
werken, zodat je ervan verzekerd bent dat je niet de verkeerde decimalen gaat gebruiken.
Hierdoor zal de patiënt altijd de gewenste hoeveelheid toegediend krijgen en komen er geen extra risico’s en complicaties bij kijken. De perfusor berekenen behoeft daarom niet alleen
een goede rekenvaardigheid, maar ook kennis van de risico’s voor de zorgbehoevende.
Berekenen aan de hand van voorbeelden
Onderstaande voorbeelden laten zien hoe je een perfusor berekenen kunt en op welke
manier er met de eenheden omgegaan moet worden. Er zijn immers verschillende eenheden
die gehanteerd worden in de gezondheidszorg. Zo moet je niet alleen werken met
milligrammen en milliliters, maar ook met Internationale Eenheden (IE).
Bij Jessica is type 1 diabetes geconstateerd en ze komt binnen in het ziekenhuis met
verhoogde bloedsuikerwaarden. Hiervoor krijgt ze via een perfusor insuline toegediend. De
arts schrijft 4 IE per uur voor bij suikerwaarden die hoger zijn dan 30 mmol/L, bij waarden
tussen de 15 mmol/L en 30 mmol/L krijgt ze 2 IE per uur. Waarden tussen de 5 mmol/L en 15
mmol/L behoeven 0,5 IE per uur. In een ampul van 100 mL zit 100 IE per milliliter. Hoe
moeten de spuiten van 50 mL gevuld worden in de verschillende situaties en hoe moet je de
pomp instellen?
Maak het hierbij voor jezelf eenvoudiger. Je kunt bij de perfusor berekenen het beste
beginnen door de spuiten te vullen met 1 IE/mL. Zo kun je de pomp iedere keer op de
gewenste waarde instellen en aanpassen aan de gemeten bloedsuikerwaarden. In een spuit
van 50 mL moet hierdoor 50 IE insuline zitten. Iedere ampul bevat 100 IE per milliliter. Je
neemt dan 0,5 mL uit de ampul en vult de spuit verder aan met fysiologisch zout tot de 50
mL. Zo kun je altijd in de gewenste doseringen de spuiten toedienen, doordat je bij de
laagste waarden al toe kunt dienen.
Mevrouw Jansen krijgt naast morfine (200 mg/dag) ook midazolam. Ze start hierbij met 1,5
mg/uur. Beide medicatie mogen samen in een spuit gegeven worden. Hoe maak je de spuit
klaar? Op welke stand zet je de pomp (mL/uur)?
Mevrouw Jansen krijgt 1,5 mg/uur. Dit is 36mg per dag. Je moet 36mg in de spuit doen en
deze aanvullen tot 48 mL met NaCl 0,9%. De stand van de pomp moet hierbij ingesteld
worden op 2 mL per uur. Zo krijgt mevrouw jansen precies iedere 2 uur genoeg binnen en
heeft ze haar dagelijkse dosis.
Hoe bereid je jezelf voor op perfusor berekenen?
De perfusor berekenen kan veel problemen opleveren wanneer je niet precies weet wat je
moet doen. Je werkt immers met veel verschillende eenheden, waardoor je in de war kunt
gaan raken. Het is daarom van belang dat je de theorie goed in je opneemt voordat je aan de
oefeningen gaat beginnen. De theorie geeft vaak verschillende standaarden aan waarmee je
moet gaan werken, waardoor je ook sneller ziet hoe je de vragen aan moet gaan pakken.
Daarna ga je aan de slag met de vragen. Aan de hand van de theorie en de eventuele
aantekeningen die jij hebt gemaakt, ga je iedere vraag geheel in je opnemen. Probeer
hierdoor niet in de war te raken door extra informatie die gegeven is. Vaak heb je voor veel
vragen niet eens alle informatie in het verhaal nodig. Je zult daarom ook goed moeten lezen
en voor jezelf kunnen analyseren welke informatie irrelevant is. Hoe meer je hiermee
oefent, hoe sneller het zal gaan. Uiteindelijk maak je geen onnodige fouten meer en kun je
het er tijdens de test ook goed vanaf brengen.
