In veel situaties moeten er bij patiënten zuurstof toegediend worden. Denk hierbij aan voor
of tijdens een operatie, maar ook wanneer iemand niet zelfstandig kan ademen. Te allen
tijde moet je juiste hoeveelheid zuurstof toegediend worden, zodat de patiënt ermee
geholpen is. Daarom is een zuurstofcilinder berekenen een vast onderdeel van medisch
rekenen. Met onderstaande informatie weet jij precies hoe je deze berekeningen moet
maken en hoe je jezelf het beste voorbereid op jouw toets.
Inhoudsopgave
Wat is een zuurstofcilinder berekenen?
Hoe doe je een zuurstofcilinder berekenen?
De uitstroomsnelheid berekenen
Hoe bereid je jezelf voor op het onderdeel zuurstofcilinder berekenen?
Wat is een zuurstofcilinder berekenen?
Voordat je een zuurstofcilinder berekenen gaat, moet je weten hoe het zuurstof toedienen
in zijn werk gaat. Je moet hiervoor altijd volgens het protocol handelen en van tevoren
controleren of alles naar behoren werkt. Pas wanneer je dit doet, kun je gaan berekenen
hoeveel zuurstof er vrijkomt of hoeveel er nodig is voor een patiënt. Hierbij moet je ook
weten dat zuurstof op twee manieren toegediend kan worden. In de meeste ziekenhuizen
wordt het via een centraal systeem geregeld. Het kan ook voor komen dat je de zuurstof via
een cilinder toe moet dienen.
Een cilinder heeft een inhoud van 2, 10 of 40 liter. De zuurstof in de cilinder staat onder een
hoge druk, welke je af kunt lezen op de manometer. De druk wordt hierbij aangegeven in
bar. Aan de hand van de druk en de cilinder kun je berekenen hoeveel zuurstof er vrijkomt
tijdens het toedienen. Hierbij is de regel: de hoeveelheid zuurstof die vrijkomt (in liters) = de
druk (in bar) x de inhoud van de cilinder (in liters). Zo kun je bijvoorbeeld de zuurstofcilinder
bereken van 10 liter, waarbij de manometer 175 bar aangeeft. 10 x 175 = 1750 liter. Ook kun
je terugrekenen naar de druk. Dit doe je door de hoeveelheid benodigde zuurstof te delen
door de inhoud van de cilinder.
Een zuurstofcilinder berekenen lijkt in eerste instantie niet helemaal te kloppen, doordat je
bar x liter moet doen. Dit komt doordat er voor jouw gevoel met meerdere maten gerekend
wordt. Echter hoef je alleen deze formule te onthouden om de berekening te kunnen maken
voor de vrijgekomen zuurstof. Daarnaast kun je berekenen hoelang je met een cilinder kunt
doen. Je kunt namelijk instellen wat de uitstroomsnelheid is. Op deze manier krijg je
namelijk de gepaste snelheid, waarmee de patiënt geholpen is. De aanwezige zuurstof en de
uitstroomsnelheid bepalen samen hoelang je met een zuurstofcilinder kunt doen. Je moet bij
deze berekening twee stappen maken: berekenen hoeveel zuurstof er vrijkomt en
berekenen hoeveel minuten je hiermee kunt doen.
Hoe doe je een zuurstofcilinder berekenen?
Bovenstaande informatie geeft al deels aan hoe je een zuurstofcilinder berekenen kunt. Je
moet de formule die in deze informatie staat goed onthouden. Schrijf deze daarom ergens
op, zodat je hem er altijd bij kunt houden wanneer je aan het oefenen bent. Wanneer je de
formule kent, zul je merken dat de oefeningen ook steeds sneller gaan. Je kunt jezelf concentreren op wat er precies gevraagd wordt en raakt daarom niet in de war van alle
gegeven informatie in een som.
Een zuurstofcilinder berekenen houdt in eerste instantie in dat je gaat kijken naar hoeveel
zuurstof er vrijkomt wanneer je deze aansluit bij de patiënt. Hierbij kan het volgende
gevraagd worden:
Bij een volle cilinder staat de manometer op 200 bar. Geef bij de verschillende
cilindersoorten aan hoeveel zuurstof er vrijkomt. A. 2 liter, B. 10 liter, C. 40 liter.
A Hoeveelheid vrijgekomen zuurstof = druk x inhoud = 2 x 200 = 400 liter.
B Hoeveelheid vrijgekomen zuurstof = druk x inhoud = 10 x 200 = 2000 liter.
C Hoeveelheid vrijgekomen zuurstof = druk x inhoud = 40 x 200 = 8000 liter.
De uitstroomsnelheid berekenen
Aan de hand van de zuurstofcilinder berekenen hoe groot de uitstroomsnelheid moet zijn
doe je door bovenstaande formule als eerste toe te passen. Daarna zet je deze om in
minuten, waardoor je de uitkomst hebt. Als voorbeeld een cilinder van 10 liter. De
manometer staat hierbij op 110 bar. De patiënt krijgt 2 liter per minuut toegediend. Hoe
lang kun je hiermee doen?
De vrijgekomen zuurstof = 10 x 110 = 1100 liter.
Er komt twee liter vrij per minuut. Je kunt daarom 1100 liter delen door 2. Je hebt dus 550
minuten nodig om de cilinder leeg te krijgen. Wanneer je deze naar uren om zou moeten
zetten, moet je kijken hoeveel minuten er in een uur passen. Dit zijn er 60. 550 / 60 = 9 uur
en 10 minuten.
Je kunt ook een verhaalsom krijgen volgens dit voorbeeld: Mevrouw Jansen heeft een
longemfyseem. Ze gebruikt 1,5 liter zuurstof per minuut. Het weekend logeert ze bij familie,
waardoor ze haar zuurstofcilinder mee moet nemen. Ze vertrekt op zaterdag om 08.00 uur
en komt de volgende dag om 20.00 uur weer thuis. De zuurstofcilinder die mevrouw Jansen
meeneemt is 10 liter. De manometer geeft 200 bar aan. Hoeveel cilinders moet ze
meenemen om deze dagen door te komen?
Hierbij moet je als eerste kijken hoeveel uur mevrouw Jansen weg is van huis. Dit is 36 uur.
Hiervoor heeft ze 36 x 60 x 1,5 = 3240 liter nodig. Ook moet je aan de hand van de
zuurstofcilinder berekenen hoeveel zuurstof er vrijkomt. Dit is 10 x 200 = 2000 liter. Daarna
kijk je terug naar hoeveel zuurstof er nodig is om de dagen door te komen. Dit is 3240 liter.
Mevrouw Jansen heeft dus 2 cilinders nodig om het weekend door te komen.
Hoe bereid je jezelf voor op het onderdeel zuurstofcilinder berekenen?
Voordat je aan de toets begint, moet je zoveel mogelijk gaan oefenen. Dit oefenen kun je
doen aan de hand van voorbeeldvragen, welke steeds lastiger worden. Het is belangrijk dat
je zowel de eenvoudige als de lastige vragen doorneemt. Op deze manier weet je namelijk
beter wat jou te wachten staat en kun je hier beter op inspelen tijdens de officiële toets. De
zuurstofcilinder berekenen gaat sneller, waardoor je ook meer tijd over hebt voor de
onderdelen waar je minder goed in bent.
Zorg er ook voor dat je de basisregels van het rekenen blijft herhalen. Deze basis is altijd van
belang om alle onderdelen goed te kunnen beantwoorden, waardoor de juiste kennis belangrijk is.
De basis staat vaak aan het begin van de lessen. Je hebt er daarom al mee te
maken gehad en kunt door herhaling ervoor zorgen dat je dit beter gaat doen en ook
hiermee meer snelheid kunt creëren.
